પુસ્તકાલય એટલે અનેક પુસ્તકોનો સંગ્રહ, જેને બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો જ્ઞાનનો અખૂટ ભંડાર જ્યાં કોઈપણ વ્યક્તિ આવીને જ્ઞાનરૂપી ઝરણાથી પોતાની તરસ છીપાવી શકે. પુસ્તકાલયમાં રહેલા પુસ્તકોમાં માહિતીનો ભંડાર ભરેલો હોય છે, જ્યાં જે વિષય પર અભ્યાસ કરવો હોય તે કરી શકાય છે. જે વિષયમાં રસ હોય એવા પુસ્તકો વાંચીને અવનવું જાણી તથા શીખી શકાય છે. સારા પુસ્તકોના વાંચનથી લોકોના મંતવ્ય, સમજશક્તિ અને વિચારશક્તિને સારી રીતે ઉજાગર કરી શકાય છે જેની સીધી અસર સમાજ પર થતી હોય છે, અને વળી એ સર્વસ્વીકાર્ય પણ છે કે સમાજ તથા દેશના ઘડતરમાં પુસ્તકાલયો ખુબ જ મહત્વની ભૂમિકા ભજવતા હોય છે.

આધુનિક યુગમાં પુસ્તકાલયનું મહત્વ:

આજના ટેકનોલોજીના યુગમાં ઘણાં લોકો માને છે કે ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોના અસ્તિત્વમાં આવવાથી વાંચન માટે પુસ્તકાલયમાં જવું એ એક જૂની પદ્ધતિ બની ગઈ છે, અને ઘણી બધી પુસ્તકો ઈન્ટરનેટ પર સરળતાથી મળી જવાથી કેટલાક લોકો પુસ્તકાલય જવાનું પણ ટાળતા હોય છે. પરંતુ વાસ્તવિકતા કંઇક જુદી છે. પુસ્તકાલયનો ઉપયોગ કેવળ વાંચન પુરતો જ હોતો નથી. વાંચન ઉપરાંત જરૂરી જ્ઞાન મેળવવા, સંશોધન કરવા, સમાન રસ ધરાવતા લોકો સાથે જ્ઞાનની આપ-લે કરવા તથા સમાજમાં વિવિધ સમુદાયોને નજીક લાવવા માટે પણ પુસ્તકાલય એક ઉત્તમ માધ્યમ બને છે. તથા અલગ અલગ ક્ષેત્રમાં રસ ધરાવતા લોકો એક જગ્યાએ ભેગા થવાથી ઘણી આર્થિક તથા સામાજિક તકો પણ ઊભી થઈ શકે છે.

હાલના ટેકનોલોજીના સમયમાં પુસ્તકાલયો પણ વિવિધ ટેકનોલોજી અપનાવીને પોતાની સેવાઓનો વિસ્તાર દિનપ્રતિદિન વધારી રહ્યા છે. ઘણા પુસ્તકાલય આજે વાંચકોને ઈ-લાઈબ્રેરી/ડીજીટલ લાઈબ્રેરીની પણ સેવાઓ આપી રહ્યા છે જેમાં વાંચકોને પુસ્તકોના ઘણા બધા વિકલ્પો મળી રહે છે. આ સિવાય ઈન્ટરનેટ તથા ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજીનો પણ ઉપયોગ કરીને વિવિધ સેવાઓ પૂરી પાડવામાં આવી રહી છે.

સ્થાનિક સમુદાયો પર પુસ્તકાલયની અસર:

પુસ્તકાલયમાં સ્થાનિક સમસ્યાઓના નિવારણને લગતા પુસ્તકોને રાખવાથી આસપાસ રહેતા લોકોમાં એ સમસ્યાઓનો ઉકેલ શોધવાની વૃત્તિ વિકસાવીને યોગ્ય દિશાસૂચન કરી શકાય છે. સંઘર્ષશીલ તથા પરેશાનીઓથી ઘેરાયેલા વિસ્તારમાં પુસ્તકાલય ઘણીવાર તે ક્ષેત્રને પુનર્જીવિત કરવાનું કાર્ય કરતા હોય છે. ઘણી જગ્યાએ પુસ્તકાલયો માત્ર પુસ્તકો અને માહિતી પૂરતા જ હોતા નથી, પરંતુ તેઓ બીજા અન્ય વિશિષ્ટ સંગ્રહો પણ પુરા પાડતા હોય છે જે સ્થાનિક લોકોની જરૂરિયાતોના આધારે વિકસેલા હોય. જેમકે “ઑકલેન્ડ પબ્લિક લાયબ્રેરી” જેવી પુસ્તકાલય કુદરતી આફતો દ્વારા થયેલા નુકશાન પછી આસપાસના સ્થાનિક લોકોને જરૂરી સાધન-સામગ્રી પૂરી પાડે છે, જે દર્શાવે છે કે કઈ રીતે સમુદાય-કેન્દ્રિત લાઇબ્રેરી સ્થાનિકરૂપે ઉપયોગી નીવડી શકે.

લાઈબ્રેરિયન(ગ્રંથપાલ)નો અગત્યનો ફાળો:

આસપાસના વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોના સમુદાયોનો સ્વભાવ જાણવામાં લાઈબ્રેરિયન(ગ્રંથપાલ) ખુબ મોટો ફાળો આપતા હોય છે, કારણ કે સમાજના લોકો સાથે તેઓ દૈનિક ધોરણે વાતચીત કરતા હોય છે જેથી તેઓ સમાજને સારી રીતે સમજતા હોય છે. આમ ઘણીવાર પુસ્તકાલયો સમુદાયોની સામાજિક જરૂરિયાતો તરફ ધ્યાન દોરવાનું પણ કાર્ય કરતા હોય છે જેથી સરકાર તથા અન્ય સામાજિક સંસ્થાઓ સાથે મળીને આવી જરૂરિયાતોને પૂરી કરવા માટે જરૂરી પગલા લઈ શકે.

વિદ્યાર્થીઓ માટે પુસ્તકાલય:

વિદ્યાર્થીઓ માટે પુસ્તકાલય ઘણી રીતે મદદરૂપ થતા હોય છે, અને તેથી લગભગ બધી જ શાળાઓ તથા કોલેજોમાં પુસ્તકાલય રાખવામાં આવે છે. વર્ગખંડમાં શિક્ષકો દ્વારા પીરસવામાં આવતા જ્ઞાન સિવાય પણ જીવનમાં બીજું જ્ઞાન લેવું વિદ્યાર્થીઓ માટે અત્યંત આવશ્યક હોય છે. પુસ્તકાલયમાં વિદ્યાર્થીઓને તેમના પાઠ્યપુસ્તકોના અભ્યાસ સિવાય કારકિર્દીને લગતી માર્ગદર્શિકાઓ તથા પોતાના રસ મુજબના બીજા અન્ય ક્ષેત્રોના પુસ્તકો પણ સરળતાથી મળી રહે છે. ઘણી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં વિદ્યાર્થીઓને રાબેતા મુજબ પુસ્તકાલયની મુલાકાત લેવડાવવામાં આવતી હોય છે અને તેના માટે પ્રોત્સાહન પણ આપવામાં આવતું હોય છે, જેથી વિદ્યાર્થીઓ પોતાને કયા વિષયમાં અથવા ક્ષેત્રમાં રસ છે તે શોધી શકે અને તે દિશામાં પ્રગતિ કરી શકે.

એક સારું પુસ્તકાલય ચોક્કસપણે અનેક શિક્ષકોની ગરજ સારી શકે છે. પુસ્તાકાયથી થતા અસંખ્ય લાભ મેળવવા આપણે રાબેતા મુજબ તેની મુલાકાત લેતા રહેવું જોઈએ અને તેમાં રહેલા અમૂલ્ય જ્ઞાનથી તૃપ્ત થતું રહેવું જોઈએ. અને આપણા બાળકોને પણ તેમના તથા સમાજના સારા ભવિષ્યના નિર્માણ માટે નાનપણથી જ તેની ટેવ પડાવવી જોઈએ.

અત્યારે કેરલામાં લોકો ભયંકર પૂરનો સામનો કરી રહ્યા છે, જેમાં હજારો લોકો ઘરવિહોણા થઈ ગયા છે અને કેટલાક લોકોએ પોતાના જીવ પણ ઘુમાવ્યા છે. દેશભરમાં વિવિધ જગ્યાઓથી લોકો વ્યક્તિગત રીતે તથા સંસ્થાઓ દ્વારા પોતાની યથાશક્તિ પ્રમાણે પૂરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં રાહત સામગ્રી પહોંચાડીને માનવસેવા કરી રહ્યા છે.

આવા જ એક વ્યક્તિ વિષ્ણુ કછાવા કે જે ધાબળાઓના વેપારી છે તેમને પણ પોતાની દુકાનમાં રહેલા ધાબળાનો સંપૂર્ણ સ્ટૉક(માલ) પૂરગ્રસ્ત લોકો માટે દાનમાં આપી દીધો છે. વિષ્ણુના આ ઉમદા કાર્યની સોશિયલ મિડિયા પર પણ ખુબ પ્રસંશા થઈ રહી છે, અને લોકો આ માનવસેવાના કાર્યને ખૂબ વધાવી રહ્યા છે.

આ વખતે જયારે વેપાર માટે ધાબળાઓની ખરીદી કરીને તેઓ કેરલા પાછા ફર્યા ત્યારે તેમને પૂર વિષે જાણ થઈ હતી. રાજ્યમાં કેટલી હદ સુધી લોકોને હાલાકીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે તેની જાણ તેમને ઇરિટ્ટી વિસ્તારના તાલુકા ઓફીસની મુલાકાત લેતા થઈ હતી. જયારે ત્યાંના અધિકારીએ તેમને રાજ્યની ભયંકર પરિસ્થિતિ વિષે પરિચિત કર્યા ત્યારે તેમણે પોતાની દુકાનમાં રહેલો ધાબળાઓનો સંપૂર્ણ સ્ટૉક કલેકટર દ્વારા સંચાલિત રાહત કેમ્પમાં દાનમાં આપી દીધો હતો, અને માલ વગર પોતે કઈ રીતે વેપાર કરશે તેના વિષે તેમણે જરા પણ વિચાર કર્યો ન હતો.

Vishnu Kachhawa, a blanket merchant from #MadhyaPradesh donated his entire stock of blankets for people in #Kerala flood-relief camp.#KeralaFloods #KeralaFloodRelief #KeralaFloods2018 pic.twitter.com/19gQ6mZoZR

— ABP News (@abpnewstv) August 14, 2018

વિષ્ણુ મૂળ મધ્યપ્રદેશના વતની છે, જેઓ નિયમિતરૂપે હરિયાણાથી ધાબળા ખરીદીને કન્નુર જિલ્લાના ઇરિટ્ટી વિસ્તારમાં વેચે છે, અને ત્યાંજ તેઓ પોતના કુટુંબ સાથે પણ રહે છે.

“ઓનમનોરમા” નામના સ્થાનિક અખબાર સાથેની વાતચીતમાં વિષ્ણુ જણાવે છે કે, *“કન્નુર મારું બીજું ઘર છે. કેરલાએ મને બધું જ આપ્યું છે- રહેવા માટેનું સ્થળ, મારા પરિવારનું ભરણપોષણ તથા બાળકોના ઉછેર માટે આજીવિકા વગેરે. મારી પાસે જે હતું એ જ મેં આપ્યું છે.” *

યુરોપના એસ્ટોનિયા દેશમાં જન-કલ્યાણની દિશામાં એક મહત્વનું પગલું ભરવામાં આવ્યું છે, જ્યાં દેશના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં બસ પરિવહન સેવા મફત કરી દેવામાં આવી છે, અને તેના માટે દેશમાં દુનિયાનું સૌથી મોટું મફત સાર્વજનિક પરિવહન નેટવર્કનું પણ નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે. હવે આ સાથે સ્થાનિકો તથા પ્રવાસીઓને દેશમાં એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવા માટે પૈસા ખર્ચવા પડશે નહીં.

દેશની આર્થિક બાબતો તથા માળખાના મંત્રી કાદરી સિમ્સન જણાવે છે કે, “અમારો ધ્યેય એ છે કે સમગ્ર એસ્ટોનિયાના ગ્રામ્ય તથા શહેરી વિસ્તારોમાં લોકો માટે પરિવહનના અન્ય વિકલ્પો તથા સારી સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ કરવામાં આવે.”

એસ્ટોનિયાની સરકાર ખુબ પહેલેથી જ જાહેર પરિવહન માટે સહાયો આપી રહી છે. દેશની રાજધાની ટેલીનમાં વર્ષ ૨૦૧૩ થીજ પરિવહન મફત કરી દેવાયું હતું. અને આજે બીજા અન્ય શહેરો તથા ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં પણ પરિવહન મફત કરી દેવાયું છે. જો કે દેશમાં ટ્રેન વ્યવહાર માટે તથા દેશના કેટલાક શહેરોમાં બસ વ્યવહાર માટે હજુ પણ ભાડા વસુલવામાં આવશે.

કેટલાક નિષ્ણાતોના મત મુજબ મફત વાહનવ્યવહારથી રસ્તાઓ પરની વાહનોની ભીડ ઓછી થશે તથા પ્રદુષણમાં પણ ઘટાડો થશે, આ ઉપરાંત રોડ જાળવણી ખર્ચમાં પણ કેટલાક અંશે ઘટાડો કરી શકાશે. બેરોજગાર લોકોને નોકરી શોધવા એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવા માટે પૈસા ખર્ચવા પડશે નહીં, જેથી રોજગારી શોધવાની પ્રવૃતિઓને વેગ મળશે. અને આમ રોજગારી વધવાથી ટેક્ષ ઉઘરાણી વધશે જેના કારણે આર્થિક પ્રવૃતિઓને પણ પ્રોત્સાહન મળશે.

ટેલીન શહેરના પરિવહન યોજનાના પ્રવક્તા અલાન અલાકુલા જણાવે છે કે, “શહેરમાં મફત બસ સેવા લાગુ કર્યા પહેલા શહેરનો મધ્ય ભાગ ગાડીઓથી ભરચક રહેતો હતો, પણ હવે પરિસ્થિતિમાં ઘણો સુધાર આવ્યો છે. સ્થાનિક વ્યવસાયોને પ્રોત્સાહન મળ્યું છે અને આમ શહેરને એક નવું જીવન મળ્યું છે.”

તાજેતરમાં થયેલા એક અભ્યાસ પ્રમાણે, ભાડા-મુક્ત પરિવહન લાગુ કર્યા પછી ટેલીન શહેરમાં બસ સેવાના વપરાશમાં ૧૪ ટકાનો વધારો થયો છે અને નાના વાહનોમાં થતી મુસાફરીમાં ૧૦ ટકા જેટલો ઘટાડો થયો છે. જો કે કેટલાક નિષ્ણાતો આ યોજના પર ચિંતા પણ જતાવી રહ્યા છે જેમ કે બસ સેવા મફત કરી દેવાથી બસોમાં વધુ પડતી ભીડ થઈ શકે છે અને જેના કારણે મુસાફરોને હાલાકીનો સામનો કરવો પડશે.

વિશ્વના બીજા દેશો પણ એસ્ટોનિયાના આ પ્રયોગ પર નજીકથી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે. મે મહિના માં યુકે, ચીન, બ્રાઝિલ, ફ્રાન્સ અને જર્મની સહિતના રાષ્ટ્રોના અધિકારીઓ આ પ્રોજેક્ટ પર ચર્ચા કરવા માટે ટેલીનમાં ભેગા થયા હતા. હાલમાં વિશ્વભરમાં આશરે ૧૦૦ જેટલા મફત પરિવહનના પ્રયોગો ચાલી રહ્યાં છે. પેરિસ પણ તેના ૧૧ મિલિયન નિવાસીઓ માટે મફત પરિવહન પૂરું પાડવા માટે એક મહત્વાકાંક્ષી યોજના વિષે વિચારી રહ્યું છે, જે અમલમાં આવ્યા પછી વધુ વસ્તી વાળા દેશો માટે એક નમુનારૂપ સાબિત થશે.

Image Source: skyscrapercity.com

છેલ્લા ૩૦ વર્ષથી ગૃહયુદ્ધમાં સપડાયેલા સોમાલિયાની ૭૦ ટકા જેટલી વસ્તી ૩૦ વર્ષથી ઓછી ઉંમરની છે, જ્યાં યુવાનો અને યુવા-શિક્ષણ દેશના શાંતિપૂર્ણ ભવિષ્ય માટે ચાવીરૂપ બની શકે છે.

એક અભ્યાસ દ્વારા જાણવા મળ્યું કે, યુદ્ધવાળા વિસ્તારોમાં શિક્ષણની વધતી જતી સવલતને લીધે સશસ્ત્ર જૂથોને મળતા સમર્થનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. “મર્સી કોર્પ્સ” નામની એક સંસ્થા દ્વારા કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું કે સોમાલિયાના સંઘર્ષગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં કે જ્યાં યુવાનોને માધ્યમિક શિક્ષણની સુવિધા મળે છે, ત્યાં હિંસક જૂથોને સમર્થન આપવાની શક્યતા બીજા અન્ય સંઘર્ષગ્રસ્ત વિસ્તારના યુવાનો કરતા લગભગ અડધી છે.

મર્સી કોર્પ્સના વરિષ્ઠ સંશોધક બેઝા તસફાયેએ જણાવ્યું કે, “અમે સામાન્ય રીતે જોયું કે, માધ્યમિક શિક્ષણ આપવાથી યુવાનો દ્વારા રાજકીય હિંસાને સમર્થન આપવાની શકયતા લગભગ ૪૮ ટકા સુધી ઘટી છે.” અભ્યાસમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું કે નાગરિક સંલગ્નતાની તકો સાથે શિક્ષણને જોડવાથી યુવાનોમાં હિંસાને ટેકો આપવાની સંભાવનાઓ ૬૫ ટકા જેટલી ઓછી જોવા મળી છે.

અભ્યાસ માટે સોમાલિયાના સાઉથ સેન્ટ્રલ અને પન્ટલેન્ડ વિસ્તારમાં ૧૫ થી ૨૪ વર્ષની વયના ૧,૨૦૦થી વધુ યુવાનોના ઇન્ટરવ્યૂ લેવામાં આવ્યા હતા. "દેશના એક ભાગમાં રહીને અમે ફકત સલામત વિસ્તારો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને તારણો કાઢવા માંગતા ન હતાં. ખાસ કરીને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જવું અમારી માટે પડકારજનક હતું." તસફાયેએ જણાવ્યું. "થોડાક વર્ષો અગાઉ અલ-શબાબના અંકુશ હેઠળ વાળા કેટલાક સમુદાયો સુધી પહોંચવામાં પણ અમે સફળ રહ્યા હતા."

મર્સી કોર્પ્સ દ્વારા રજુ કરવામાં આવેલા અહેવાલમાં યુએસએડ દ્વારા શરુ કરવામાં આવેલી “સોમાલી યૂથ લર્નર્સ” નામક પહેલની અસર માપવામાં આવી છે. આ પહેલનો હેતુ ૧,૦૦,૦૦૦થી વધુ યુવાનો માટે શાળાના બાંધકામ તથા પુઃનર્વસન અને શિક્ષકોના પ્રશિક્ષણ દ્વારા શિક્ષણની ગુણવત્તા સુધારવાનો છે. આ કાર્યક્રમે વિદ્યાર્થી ક્લબો તથા યુવાનોની આગેવાની હેઠળ અલગ અલગ સમુદાયોને જોડવાની તકો પણ ઉભી કરી છે.

દક્ષિણ સુદાનમાં વિવિધ એનજીઓ દ્વારા પણ સંઘર્ષપૂર્ણ વિસ્તારોમાં શિક્ષણની અસર નોંધવામાં આવી છે. “ગ્લોબલ પાર્ટનરશીપ ફોર એજ્યુકેશન” ના આયોજકો સાથે વાત કરતા જાણવા મળ્યું કે, "સશસ્ત્ર જૂથોને ઘટાડવા માટે શિક્ષણ શું કરી શકે છે તેનો અમે જાતેજ અનુભવ કર્યો છે."

દક્ષિણ સુદાનમાં જી.પી.ઈ.ના વડા ફઝલે રબ્બાનીએ જણાવ્યું કે, "શાળા સમુદાયો માટે આશાના પ્રતીક સમાન છે. માતાપિતા બાળકોને શાળાએ મોકલવા માંગે છે. શાળાએ જતા બાળકો સમુદાયમાં રહીને સમુદાય માટે યોગદાન આપે છે."

નિષ્ણાતોએ ચેતવણી આપતા કહ્યું છે કે સંઘર્ષને ઘટાડવા માટે ફકત શિક્ષણ આપવું પૂરતું નથી. શિક્ષણની સાથે-સાથે રોજગારીની તકો ઉભી કરવામાં ન આવે તો યુવાનો માર્ગ ભટકી શકે છે.

તસફાયેએ જણાવ્યું કે "શિક્ષણ મહત્વનું છે પરંતુ તે પૂરતું નથી, યુવાનોને રાજકીય અને આર્થિક રીતે જોડવા માટે તેમને વાસ્તવિક અર્થપૂર્ણ તકો સાથે પણ જોડવાની જરૂર છે. યુવાનોને આ પહેલમાં કેન્દ્ર બિંદુએ રાખવાની જરૂર છે કારણ કે તેઓ માત્ર લાભાર્થીઓ નથી, તેઓ તેમના સમુદાય માટે આવનારા સમયના નેતાઓ અને ચાવીરૂપ કાર્યકર્તાઓ પણ હશે."

This story, by Kate Roff, was originally published in Peace News Network in English. All translations are the responsibility of Prasannprabhat.com

પોતાના ક્ષેત્રમાં પ્રસિદ્ધિ મેળવેલ, સમાજના લાભાર્થે કાર્ય કરનાર તથા વિશ્વ વિખ્યાત ખ્યાતીઓ હાસિલ કરનાર વ્યક્તિઓને જુદા-જુદા પુરસ્કારથી નવાજવામાં આવતા હોય છે. જેવા કે, ભારત રત્ન, પદ્મ ભૂષણ, પદ્મ વિભૂષણ, પદ્મ શ્રી વગેરે. ફિલીપાઈન્સના સાતમાં પ્રેસિડેન્ટ રેમન મેગ્સેસેના નામ પરથી “ધ રેમન મેગ્સેસે અવોર્ડ ફાઉન્ડેશન” દર વર્ષે ૩૧ ઓગસ્ટના દિવસે એશિયાઈ દેશોના ખ્યાતનામ વ્યક્તિઓને એવોર્ડ આપે છે, જેમણે સમાજના વિકાસ અને લોકોના ઉદ્ધારણનાં કાર્યોમાં મહત્વનો ફાળો આપ્યો હોય.

૨૬ જુલાઈ, ૨૦૧૮ ના દિવસે “ધ રેમન મેગ્સેસે અવોર્ડ ફાઉન્ડેશન” દ્વારા છ એવોર્ડ વિજેતાઓની યાદી જાહેર કરવામાં આવી હતી જેમને આગામી ૩૧ ઓગસ્ટ, ૨૦૧૮ ના રોજ એવોર્ડ પુરસ્કૃત કરવામાં આવશે. જાહેર થયેલી આ યાદીમાં ભારતના બે મહાનુભાવો ભરત વટવાણી અને સોનમ વાંગચુકનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

“ધ રેમન મેગ્સેસે અવોર્ડ ફાઉન્ડેશન” ના જણાવ્યા અનુસાર ભરત વટવાણી મુંબઈમાં મનોચિકિત્સક છે, જેમને ગરીબ અને ભટકી ગયેલા માનસિક ક્ષતિગ્રસ્ત લોકોની સારવાર કરી તેમને પ્રોત્સાહિત કરવાના ઉમદા કાર્યના બદલામાં એવોર્ડ આપવામાં આવશે. વટવાણી અને તેમના પત્ની છેલા ઘણાં વર્ષોથી રસ્તા પર ભટકી રહેલા મનોરોગિયો કે જે પોતાના ઘરે પાછા જઈ શકતા નથી, તેવા લોકોને પોતાના ક્લિનિક પર લાવી તેમની સારવાર કરે છે. આ માટે તેમણે ૧૯૮૮માં “શ્રદ્ધા રિહેબિલિટેશન ફાઉન્ડેશન” ની સ્થાપના કરી હતી, જ્યાં આવા માનસિક ક્ષતિગ્રસ્ત લોકોને મફતમાં ભોજન અને આશ્રયની સુવિધા આપવા ઉપરાંત તેમને પોતાના પરિવાર સાથે મેળવવાની પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે.

આ એવોર્ડના બીજા ભારતીય વિજેતા સોનમ વાંગચુક જમ્મુ કશ્મીરના લદ્દાખ વિસ્તારના રહેવાસી છે, અને પોતે એક મિકેનીકલ એન્જીનિયર છે. વાંગચુકની આગવી શૈલી અને કાર્યપ્રણાલીના લીધે મેગ્સેસે એવોર્ડ યાદીમાં તેમનું નામ શામિલ કરવામાં આવ્યુ છે. વાંગચુકે લદ્દાખ જેવા અંતરિયાળ વિસ્તારના વિકાસ માટે મહત્વનું યોગદાન પૂરું પાડ્યું છે. લદ્દાખના યુવાનોને રોજગારીની તકો મળી રહે અને તેઓ દરેક ક્ષેત્રો સાથે સંકળાયેલા રહે તેના માટે તેમણે ઘણા પ્રયત્નો કર્યા છે. ૧૯૮૮ મા એન્જીનિયરીંગનો અભ્યાસ પૂરો કરી વાંગચુકે પોતાના ભાઈ અને કેટલાક મિત્રોના સહયોગથી “સ્ટુડન્ટ એજ્યુકેશન એન્ડ કલ્ચર મુવમેન્ટ ઓફ લદ્દાખ” ની સ્થાપના કરી હતી, જેના દ્વારા ૧૯૯૪ માં સરકારી શિક્ષણ વિભાગ સાથે મળીને શૈક્ષણિક સુધારણા માટે “ઓપરેશન ન્યૂ હોપ”(ઓએનએચ) નામનું અભિયાન શરુ કર્યું હતું. આ સિવાય લદ્દાખ જેવા વિસ્તારમાં પાણીની સ્થાનિક સમસ્યાને નિવારવા માટે તેમણે “આઈસ સ્તૂપ” જેવા જળસંગ્રહ માટેના એક ઉત્તમ નમૂનાની શોધ કરી છે, જેના કારણે તે વિસ્તારમાં આજે ખેતી સરળ બની શકી છે. તેમના ઉમદા કાર્યોના કારણે તેમને ઘણા બધા પુરસ્કારોથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે જેવા કે,

• ગ્લોબલ એવોર્ડ ફોર સસ્ટેઇનેબલ આર્કિટેક્ચર (૨૦૧૭)
• રોલેક્ષ એવોર્ડ ફોર એન્ટરપ્રાઈઝ (૨૦૧૬)
• રીયલ હીરોઝ એવોર્ડ (૨૦૦૮)
• અશોકા ફેલોશિપ ફોર સોશિયલ એન્ટરપ્રિનરશીપ (૨૦૦૨)

રેમન મેગ્સેસે પુરસ્કારના અન્ય વિજેતાઓમાં યુક ચાંગ (કમ્બોડિયા), મારીયા ડી લોર્ડ્સ માર્ટીન્સ ક્રૂઝ (પૂર્વ તિમોર), હોવર્ડ ડી (ફિલીપાઈન્સ) અને વો થી હ્વાંગ યેન (વિયતનામ)નો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.